Karadeniz Bölgesi’nde, özellikle Doğu Karadeniz’de yaygın olarak görülen çöten, kabuğu soyulmuş mısırın hem kurutulması hem de saklanması için kullanılan bir mimari yapıdır. Çöten (çeten), bölgenin geleneksel mimarisinde önemli bir yere sahiptir ve günümüzde de bazı yörelerde kullanılmaktadır. Çöten’in adı bölgelere göre farklılık gösterebilir.
Çötenin yapımıÇöten, genellikle fındık dallarından veya fındık çubuklarından yapılır. Tabanı serender gibi yere oturmaması için 40-50 cm yüksekliğinde zemine çakılan ağaç direkler üzerine oturtulmaktadır. Tabanı ve gövdesi sepet örme biçiminde yapılmaktadır ve çivi kullanılmamaktadır. Çatısı ise kalın ahşaplarla veya çinko ile kapatılmaktadır.
Çötenin kullanımıÇöten, tarlalarda ekilen mısırların toplandıktan sonra saplardan ayrılarak kuruması için kullanılır. Mısır, kabuğu soyulduktan sonra çötenin içine yerleştirilir ve kuruması için bekletilir. Kuruyan mısır, daha sonra çötenin içinde saklanır.
Çötenin tarihiÇöten, yüzyıllardır Karadeniz Bölgesi’nde kullanılmaktadır. Hayvancılığın yaygın olduğu geçmiş zamanlarda, mısır, hayvan yemi olarak da önemli bir yere sahipti. Çötenler, mısırların kurutulması ve saklanması için ideal bir ortam sağladığından, bu dönemde yaygın olarak kullanılmıştır.
Çötenin günümüzdeki durumuGünümüzde, Karadeniz Bölgesi’nde çöten kullanımı giderek azalmaktadır. Bunun başlıca nedeni, modern mısır kurutma ve saklama yöntemlerinin yaygınlaşmasıdır. Ancak, bazı yörelerde çötenler hala kullanılmaktadır.
Çötenin önemiÇöten, Karadeniz Bölgesi’nin özgün mimari yapılarından biridir. Bölgenin geleneksel yaşam tarzını yansıtan çötenler, günümüzde de kültürel miras olarak korunmaktadır.
Çöten, kabuğundan sıyrılmış mısırın hem kuruması hem de depolanması için kullanılırdı. Eskilerde fındık dalından yapılsa da ustası azalınca böyle oldu. Mısır, 1980’lere kadar, Doğu Karadeniz insanı için hayati öneme sahip, olmazsa olmazıydı.
